ተራ ካርቦን ዳይኦክሳይድን ናይትሮጅንን ኣብ ካርቦን ዘለዎ መስተ ምርዳእ

ኢንዱስትሪ መስተ ኣብ ዝሓለፈ ዓመታት ኣብ ፍዝዝ ዝበለ መስተታት ተገዳስነት ምውሳኽ ርእዩ፡ ተጠቀምቲ ብዛዕባ እቲ ብድሕሪ እቲ ዝፈትውዎ ፍዝዝ ዝበለ መስተታት ዘሎ ሳይንስ ክፈልጡ እናተመዝገቡ ይኸዱ ኣለዉ። ካብቶም ብዙሓት ዝለዓሉ ሕቶታት ክልተ ጐሊሖም ይረኣዩ፡ ካርቦን ዳይኦክሳይድ ኣብ ካርቦን ዘለዎ መስተ ይውሰኽ ኣሎ ? ኣብዚ መስተታት ናይትሮጅን እንታይ ተራ ኣለዎ? ኣብ መንጎ እዞም ጋዛትን ስርሓቶምን ዘሎ ፍልልይ ምርዳእ፡ ነቲ መዓልታዊ እንበልዖ መስተታት ዘለና ሞሳና ከማሓይሽ ይኽእል እዩ።

መሰረታዊ ፍልጠት ናይ ካርቦናይዜሽን

ካርቦኔሽን፡ ካርቦን ዳይኦክሳይድ ጋዝ ናብ ፈሳሲ ዝፈስሰሉ መስርሕ ኮይኑ ፡ ንካርቦን ዘለዎም መስተታት መለለዪ ዝኾኑ ፍንጣጣታት ንምፍራይ ’ ዩ ። እዚ መስርሕ እዚ ነቲ መንፈስካ ዘሐድስ ጽሬት ናይቲ መስተ ይውስኸሉ ጥራይ ዘይኮነስ፡ መኣዛኡ የመሓይሽ። ካርቦን ዳይኦክሳይድ ኣብ ማይ ክፈስስ ከሎ፡ ካርቦኒክ ኣሲድ ይፈጥር፡ እዚ ድማ ካርቦን ዘለዎ መስተ ቁሩብ ኣሲዳዊ ጣዕሚ ይህብ። ደረጃ ካርቦኔሽን ዝተፈላለዩ መስተታት ኣዝዩ ይፈላለ እዩ፣ ካብቲ ንእሽቶ ፊዝ ናይ ብልጭ ዝብል ማይ ክሳብ እቲ ጽዑቕ ፊዝ ናይ ሶዳ።

እቲ መስርሕ ካርቦናይዜሽን መብዛሕትኡ ግዜ ንሓደ ፈሳሲ ብካርቦን ዳይኦክሳይድ ጋዝ ጸቕጢ ምግባር ዘጠቓልል ኮይኑ እቲ ጋዝ ናብቲ ፈሳሲ ንኽፈስስ። እቲ ጸቕጢ ምስ ዝፍኖ (ከም ጥርሙዝ ወይ ክኽፈት ከሎ)፡ ፈሲሱ ካርቦን ዳይኦክሳይድ ይሃድም፡ እዚ ድማ ብዙሓት ተጠቀምቲ ዝፈትውዎ ቡምባ ዝመስል ውጽኢት ይፈጥር። ምውጻእ ናይዚ ጋዝ፡ ሶዳ ምስ ተኸፍተ ንዝፍጠር ድምጺ’ውን ተሓታቲ እዩ፣ እዚ ድምጺ እዚ ምስ መንፈስካ ዘሐድስ ተመሳሳሊ ትርጉም ዘለዎ ኮይኑ።

ተራ ካርቦን ዳይኦክሳይድ ኣብ ካርቦን ዘለዎ መስተ

ካርቦን ዳይኦክሳይድ ኣብ ካርቦን ዘለዎ መስተ ቀንዲ ጋዝ እዩ። ኣብ ማይ ዘለዎ ምፍሳስ፡ ብዙሓት ሰባት ዘስተማቕርዎ ካርቦን ዘለዎ ቅርጺ ንምፍጣር ምቹእ ይገብሮ። ኣብ ሓደ መስተ ዝውሰኽ መጠን ካርቦን ዳይኦክሳይድ ንጣዕሙ፡ ቅርጹን ሓፈሻዊ ተመኩሮ ምስታይን ብዓቢኡ ክጸልዎ ይኽእል። ንኣብነት ዝለዓለ ካርቦኔሽን ንኣሲድነትን ድምቀትን ናይ ሓደ መስተ ክውስኽ ይኽእል እዩ፣ እዚ ድማ ዝያዳ መንፈስካ ዘሐድስ ይገብሮ።

ብተወሳኺ፡ ካርቦን ዳይኦክሳይድ፡ ፍረሽነት ካርቦን ዘለዎም መስተታት ኣብ ምዕቃብ ወሳኒ ተራ ኣለዎ። እቲ ዝፈሰሰ ካርቦን ዳይኦክሳይድ ንዕብየት ዝተወሰኑ ባክተርያን ንኣሽቱ ፍጥረታትን ንምዕጋት ይሕግዝ፣ በዚ ድማ ዕድመ ሸልፍ ናይቲ ፍርያት የናውሕ። እዚ ብፍላይ ንልስሉስ መስተታትን ብልጭ ዝብል ወይንን ኣገዳሲ እዩ፣ ኣብኡ ምስ ግዜ ጽሬት ምዕቃብ ወሳኒ እዩ።

ናይትሮጅን ኣብ መስተታት: ዝተፈላለዩ ኣገባባት

ካርቦን ዳይኦክሳይድ ኮኾብ መስርሕ ካርቦኔሽን ክኸውን ከሎ፡ ናይትሮጅን (N2) ኣብቲ መስተ ። ብሰንኪ ፍሉይ ንብረቱ ኢንዱስትሪ ናይትሮጅን ዘይንጡፍ ጋዝ ኮይኑ ከምቲ ካርቦን ዳይኦክሳይድ ብቐሊሉ ኣብ ፈሳሲታት ኣይፈስስን እዩ። ኣብ መስተታት ናይትሮጅን ምጥቃም ካብቲ ባህላዊ ካርቦን ዘለዎ መስተታት ዝተፈልየ መኣዛን ቅርጽን የፍሪ።

ናይትሮጅን መስተታት ከም ናይትሮ ዝኣመሰሉ ቡንን ገለ መናፍስቲን፡ ተፈታዊ እናኾነ ይመጽእ ኣሎ። ናይትሮጅን ምጥቃም ውጽኢቱ ልስሉስ መስተ የስዕብ፣ መብዛሕትኡ ግዜ ድማ ቬልቨት ከም ተባሂሉ ይግለጽ። እዚ ዝኾነሉ ምኽንያት ድማ ናይትሮጅን ፍንጣጣታት ካብ ካርቦን ዳይኦክሳይድ ፍንጣጣታት ዝነኣሱን ርጉኣትን ብምዃኖም ዝደኸመ ፎምን ዝተፈላለየ ናይ ህዋሳት ተመኩሮን ስለ ዝፈጥር እዩ። መስርሕ ምትሕልላፍ ናይትሮጅን ብተለምዶ ነቲ ጋዝ ናብቲ ፈሳሲ ንምትሕውዋስ ናይትሮጅን ታንክታትን ፍሉያት ስርዓታት ቧንቧን ምጥቃም የድሊ።

ኣብ መንጎ ካርቦን ዳይኦክሳይድን ናይትሮጅንን ዘሎ ፍልልይ

ኣብ መንጎ ካርቦን ዳይኦክሳይድን ናይትሮጅንን ኣብ መስተታት ዘሎ መሰረታዊ ፍልልይ፡ ምፍታሖምን ዘፍርይዎ ህዋሳዊ ተመክሮን እዩ። ካርቦን ዳይኦክሳይድ ኣብ ማይ ኣዝዩ ዝፈስስ እዩ፣ በዚ ምኽንያት ድማ እዩ ነቲ ቡምባ ዝመስልን ምቁርን ጣዕሚ መለለዪ ናይ ካርቦን ዘለዎ መስተታት ዘፍሪ። ብኣንጻሩ ናይትሮጅን ትሑት ምፍሳስ ዘለዎ ኮይኑ፡ ናብ ስሉጥ ጣዕምን ክሬም ዝመስል ቅርጽን ይመርሕ።

ካልእ ቁልፊ ፍልልይ ድማ እዞም ጋዛት ንጣዕሚ ዝጸልዉሉ ኣገባብ እዩ። ካርቦን ዳይኦክሳይድ ንኣረኣእያ ኣሲድን ድምቀትን ከዕብዮ ይኽእል እዩ፣ እዚ ድማ ነቲ መስተ ጣዕሚ ከም ዝጸረየ ይገብሮ። ብኣንጻሩ ናይትሮጅን ነቲ ጣዕሚ ከተልቕልን ስሉጥ ናይ ምስታይ ተመክሮ ክትህብን ትፍትን። ነዚ እዩ ድማ ብዙሓት ኣፍቀርቲ ቡን ናይትሮጅን ቡን ዝመርጹ፣ ምኽንያቱ መርፍእ ናይትሮጅን ንመረት ናይቲ ቡን እናለስለሰ ዝያዳ ሚዛናዊ ጣዕሚ ስለ ዝፈጥር።

መጻኢ ናይ ፊዚ መስተታት

ምርጫታት ተጠቀምቲ ለውጢ እናቐጸለ ምስ ከደ፡ ኢንዱስትሪ መስተታት ብዝያዳ ብCO2ን ናይትሮጅንን ክፍትን ተኽእሎ ኣሎ። ኣብ ካርቦኔሽን ቴክኖሎጂታት ምህዞታትን ምትእትታው ሓደስቲ መኣዛታትን ንዕዳጋ ህያው ክኸውን እዩ። ንኣብነት ገለ ትካላት ንናይትሮጅን መስተ ንምጥቃም ይድህስሳ ኣለዋ፣ እዚ ድማ ነቲ ስሉጥ ቅርጺ ናይትሮጅን ምስ ፍሉይ ተመኩሮ ጣዕሚ የወሃህዶ ኣሎ።

ብተወሳኺ ዘላቕነት ኣብ ኢንዱስትሪ መስተ ቁልፊ ትኹረት ይኸውን ኣሎ። ተጠቀምቲ ብዝያዳ ንከባቢኦም ንቑሕ ኣብ ዝኾኑሉ እዋን፡ ኩባንያታት ኣሰር ካርቦን ዝቕንሱሉ መንገዲ ይደልያ ኣለዋ። እዚ ድማ ንኣማራጺ ካርቦናይዜሽን ኣገባባትን ንጐሓፍ ዝቕንሱ መዐሸጊ መፍትሒታትን ምድህሳስ የጠቓልል።

ብሓጺሩ ዓለም ፊዚ መስተታት ብሳይንስን ምህዞን ዝመልአት እያ። ተራ ካርቦን ዳይኦክሳይድን ናይትሮጅንን ምርዳእ ነዞም መስተታትን ዘቕርብዎ ተመኩሮታትን ዘለና ኣድናቖት ከማሓይሽ ይኽእል እዩ።